Open Banking stał się standardem na wielu rynkach na całym świecie, od czasu wprowadzenia regulacji takich jak PSD2 w UE, Open Banking w Wielkiej Brytanii czy ich odpowiedniki w Australii, Singapurze albo Hongkongu. Jednak wymagane przez rynkowe regulacje ekosystemy otwartej bankowości to tylko jedno z podejść, jakie kraje lub regiony stosują na całym świecie do udostępniania danych finansowych usługodawcom spoza sektora bankowego.
Omówiliśmy wcześniej, jak działa otwarta bankowość, w szczególności w ramach regulacji w Unii Europejskiej i Wielkiej Brytanii. Dziś chcemy skupić się na tym, co może ona zaoferować na rynkach, na których ekosystem danych bankowości cyfrowej nie jest jeszcze obowiązkowy ani objęty odgórnymi regulacjami. Innymi słowy: czy banki i instytucje finansowe powinny zapewniać dostęp do danych finansowych swoich klientów, jeśli nie muszą? Czy taka decyzja może uczynić banki bardziej innowacyjnymi, zamiast – jak intuicyjnie możnaby sądzić – odbierać im przewagę konkurencyjną, jaką daje wyłączność na dostęp do tych danych?
Ponieważ niedawno uruchomiliśmy wdrożenie otwartej bankowości dla Kuwait Finance House – który jako pierwszy bank w Kuwejcie wdrożył system open banking, wyprzedzając oczekiwane regulacje, które mają zostać zaproponowane przez Bank Centralny Kuwejtu – chcielibyśmy podzielić się tym, czego dowiedzieliśmy się podczas ostatnich kilku lat pracy z otwartą bankowością.
Czym jest Otwarta Bankowość?
W największym skrócie, otwarta bankowość oznacza wykorzystanie otwartych interfejsów API do udostępniania określonych rodzajów danych dotyczących transakcji finansowych klienta. Dane te są wymieniane pomiędzy bankiem zarządzającym jego kontem a dostawcami zewnętrznymi (TPP). TPP mogą być dostawcami usług finansowych, ale też firmami lub organizacjami niefinansowymi wykorzystującymi do swojej działalności istniejącą infrastrukturę otwartej bankowości. Dostęp do danych możliwy jest wyłącznie za zgodą klienta.
Dane te mogą być wykorzystywane do tworzenia nowych produktów i usług lub usprawniania procesów, takich jak przetwarzanie transakcji, płatności cykliczne, uwierzytelnianie użytkowników, obliczanie zdolności kredytowej i wiele innych.
W przypadku UE i Wielkiej Brytanii usługi oferowane przez otwartą bankowość opierały się na udostępnieniu zewnętrznym dostawcom dwóch rodzajów usług opartych na API:
- AIS – Usługi Informacji o Rachunku (Account Information Services). Dostęp do informacji o koncie klienta, jego saldzie i historii transakcji, oraz możliwość weryfikacji tożsamości klienta.
- PIS – Usługi inicjowania płatności (Payment Initiation Services). Możliwość natychmiastowego i bezpośredniego inicjowania płatności z konta klienta (bez korzystania z kart kredytowych lub usług takich jak e-portfele czy pożyczki konsumenckie).
Wdrożenia otwartej bankowości w Australii i Hongkongu poszły jeszcze dalej, umożliwiając TPP m.in. dostęp do generowanych przez banki informacji o scoringu kredytowym, wydawanie kart kredytowych lub kupowanie akcji w imieniu swoich klientów.
Więcej informacji na temat funkcji i przypadków użycia znajdziesz w naszym poprzednim poście.
Jaka jest wartość biznesowa Otwartej Bankowości?
Gdy wdrożenie otwartej bankowości zostanie narzucone przez wprowadzenie odgórnych regulacji, niektórym bankom może wydawać się uciążliwe inwestowanie dodatkowego nakładu pracy programistów, aby udostępniać innym firmom dane, którymi bank dotychczas zarządzał na wyłączność w imieniu swoich klientów. W końcu jedną z naczelnych zasad otwartej bankowości jest coraz większa konkurencja na rynku usług finansowych, a to oznacza demokratyzacja części wartości, która kiedyś należała do wąskiej grupy dominujących graczy na rynku.
Jednak w szybko rozwijającej się branży, takiej jak usługi finansowe, wszyscy uczestnicy rynku muszą dostosować się do zmieniającego się otoczenia regulacyjnego i technologicznego. W ten sposób usługi finansowe mogą stawać się bardziej wydajne i tańsze, a uzyskana w ten sposób wydajność może zostać przekuta na nowe, innowacyjne sposoby dostarczania wartości klientom.
Tak też się dzieje w przypadku wdrożenia otwartej bankowości. Niezależnie od tego, czy była ona regulowana przez organ rządowy, jak w UE i Wielkiej Brytanii, czy rynkowa, jak w Hongkongu i Singapurze, wprowadziła nowe możliwości zarówno dla banków, jak i TPP, w szczególności w branży fintech, której dynamiczny rozwój przyspieszył jeszcze bardziej. Otwarta bankowość zwiększyła wydajność i dostępność usług takich jak, m.in.:
- zarządzanie finansami osobistymi,
- zdalne uwierzytelnianie użytkownika,
- zarządzanie płatnościami cyklicznymi,
- personalizacja cen i ofert sprzedażowych,
- pośrednictwo kredytowe i pożyczkowe,
- ulepszone wykrywanie oszustw.
Otwarta bankowość to model, który ogromnie zyskuje na efektach sieciowych: im więcej firm dołączy do ekosystemu, tym więcej mogą budować na wzajemnym zasięgu rynkowym i usługach. Dla konsumenta oznacza to wygodne wybieranie najlepszych ofert dzięki możliwości porównywania dostępnych na rynku usług finansowych. Dla banków oznacza to możliwość dotarcia do klientów innych firm należących do ekosystemu. Oznacza to również nowe możliwości, aby stać się liderem rynku, wychodząc naprzód o krok dalej niż konkurencja.
Ekosystemy otwartej bankowości mogą być najbardziej efektywne, gdy są regulowane przez spójne odgórne standardy i uniwersalne wymagania dla wszystkich uczestników rynku. Ale tam, gdzie te regulacje nie zostały wdrożone na poziomie krajowym lub regionalnym, otwartą bankowość można wprowadzić poprzez rozwój inicjatyw rynkowych, w których firmy zaangażowane w wykorzystanie danych bankowych nawiązują współpracę i tworzą własny ekosystem.
Dlaczego banki powinny zabiegać o wdrożenie Otwartej Bankowości?
Otwarta bankowość osiąga swój pełny potencjał, gdy ekosystem uczestniczących banków i innych dostawców rośnie na tyle, aby umożliwić efekty sieciowe i synergiczne innowacje. Na rynkach, na których ten model został wdrożony, klienci mają większą kontrolę nad swoimi danymi finansowymi i lepsze usługi, które pojawiają się dzięki zwiększonej konkurencji rynkowej.
Banki zyskują nieporównywalne korzyści, takje jak:
- Nowe strumienie przychodów – ponieważ otwarte dane bankowe są udostępniane przez wszystkie uczestniczące banki i szeroką gamę stron trzecich, banki mają możliwość wykorzystania danych zarówno pochodzących od ich bezpośrednich konkurentów, jak i fintechów, a nawet zwykłych firm. Do tego mogą budować własne innowacyjne usługi lub uzyskać lepszy wgląd w potencjał biznesowy klientów innych banków.
- Wydajniejsze usługi finansowe – wydawanie kart kredytowych lub pożyczek oraz inne procesy oparte na ocenie ryzyka finansowego są bardziej dostępne i wydajne dzięki otwartej bankowości. Banki mają dostęp do bardziej kompleksowego zbioru danych dotyczących historii finansowej klientów, niż tylko ich historii kredytowej. Co więcej, nie potrzebują już aktywnego udziału konkurencyjnych banków przy gromadzeniu historii transakcji – w otwartej bankowości dane te są od razu dostępne przez API.
- Zagregowane dane finansowe – jednym z głównych przypadków użycia otwartej bankowości są bezpieczne i regulowane platformy do zarządzania finansami osobistymi (PFM – Personal Finance Management), które agregują transakcje z wielu rachunków bankowych klienta. Oprócz oferowania usług PFM, banki mogłyby wykorzystywać takie zagregowane dane do analizy biznesowej i dostosowywania swoich usług do konkretnych potrzeb klientów.
- Ulepszone bezpieczeństwo i wykrywanie oszustw – PSD2 i UK Open Banking wymagają od banków i dostawców zewnętrznych spełniania podwyższonych standardów bezpieczeństwa i przepisów o ochronie danych. Tego typu regulacje zmniejszają ryzyko udostępnienia danych rachunku bankowego nierzetelnej firmie lub nieuprawnionym podmiotom.
Czy banki powinny wdrożyć Otwartą Bankowość, gdy nie jest to obowiązkowe?
Otwarta bankowość jest już powszechnym zjawiskiem. Nawet na rynkach takich jak USA, gdzie udostępnianie danych nie jest obowiązkowe, a ekosystem nie jest regulowany na szczeblu rządowym, firmy finansowe mają długą historię wymiany danych między sobą w celu świadczenia nowych i ulepszonych usług. Rynek globalny popycha również firmy z różnych regionów, aby nadążały za trendami w otwartych finansach, zwłaszcza jeśli chcą działać w krajach, w których otwarta bankowość jest standardem, lub konkurować z międzynarodowymi firmami, które ją wykorzystują.
Chociaż zapraszanie innych graczy rynkowych do korzystania z danych klientów może wydawać się ryzykownym posunięciem biznesowym, banki, które jako pierwsze zaczną działać w kierunku otwartej bankowości, zanim ich środowisko regulacyjne dojrzeje do niego wraz ze wszystkimi ich konkurentami, mogą cieszyć się szeroką gamą zalet, takich jak:
- Wyznaczanie standardów branżowych dla przyszłych regulacji. Powszechną praktyką przygotowywania regulacji rynkowych jest konsultowanie ich z liderami rynku w celu zaspokojenia ich potrzeb i uczenia się na ich dobrych praktykach.
- Przewaga pioniera. Mimo, że PayPal i Stripe nie były pierwszymi startupami fintech, jakie kiedykolwiek istniały, od wczesnych lat swojej działalności zdominowały rynek jako jedni z pierwszych dostawców usług płatniczych, kiedy tradycyjne banki nie mogły zaoferować porównywalnych możliwości.
- Stworzenie platformy otwartej bankowości dostosowanej do własnych potrzeb i strategii, zamiast wdrażania odgórnych wytycznych, z których część może być niezgodna z modelem biznesowym banku lub sposobem jego działania.
Dla banków, które wkroczą na obszar otwartej bankowości jako pierwsi na swoich rynkach, rezultatem może być odblokowanie nowego poziomu bezprecedensowych innowacji, możliwych dzięki zbudowaniu ekosystemów wymiany danych z nowymi rodzajami partnerów biznesowych. Zanim regulacje w tej przestrzeni wejdą w życie w danym regionie, banki mogą cieszyć się poziomem elastyczności i przewagi konkurencyjnej niedostępnym dla tych instytucji finansowych, którym zasady otwartej bankowości zostały narzucone odgórnie.